Pierwsze tworzywo sztuczne powstało ok. 1870 roku. Od tego czasu wciąż pracowano nad udoskonaleniem wynalazku, który w opinii ówczesnych naukowców miał służyć ludzkości wyłącznie dla jej dobra. Nikt wtedy nie przypuszczał, ile złego wyrządzi plastik na przestrzeni zaledwie 150 lat. Przez ostatnie 10 lat wyprodukowaliśmy go więcej niż w trakcie całego minionego stulecia! Każdego roku poznajemy nowe fakty na temat tego tworzywa. Większość z nich jest przygnębiająca, ale są też takie informacje, które dają nadzieję na poprawę obecnej sytuacji. Poznaj 10 rzeczy, których prawdopodobnie jeszcze nie wiesz o plastiku.
1. Tygodniowo zjadasz taką ilość plastiku, z której można wyprodukować kartę kredytową
Badania WWF (World Wide Fund for Nature – pozarządowa organizacja ekologiczna) wykazały, że najwięcej plastiku, bo aż 90%, wypijamy wraz z zanieczyszczoną wodą. Co ciekawe, chodzi zarówno o wodę kranową, jak i butelkowaną. Zatruwamy swoje organizmy również jedząc ryby i skorupiaki, które żyły w zanieczyszczonych morzach i oceanach. W ten sposób każdy człowiek spożywa rocznie średnio 102 tysiące cząsteczek plastiku, które są niewidzialne gołym okiem. W przeliczeniu na jedną osobę jest to prawie 5g każdego tygodnia. Mniej więcej tyle tworzywa sztucznego potrzeba, aby wyprodukować kartę kredytową. Chodzi o plastik w postaci mikro- i nanocząsteczek, które powstają na skutek rozpadu butelek PET, torebek foliowych, opakowań i mnóstwa innych rzeczy. W niektórych przypadkach mikroplastik od razu powstaje w tak niewielkim rozmiarze, np. w postaci nawozów czy drobinek peelingujących w kosmetykach.
2. Plastik jest na krańcach świata
Wydawałoby się, że plastik jest wyłącznie tam, gdzie jest cywilizacja, a zużyty często trafia jako odpadki do mórz i oceanów, by potem dryfować gdzieś niedaleko lądów. Okazuje się, że jest także w najodleglejszych zakątkach świata. Naukowcy z Instytutu Badań Antarktydy z Uniwersytetu Tasmańskiego już w 2009 roku zbadali lodowiec na Antarktydzie. W jego rdzeniu znaleźli ok. 12 cząsteczek mikroplastiku na 1 litr. Pod lupę wzięto również najwyższy szczyt świata – Mount Everest, na którym także odkryto mikroplastik, podobnie jak w Rowie Mariańskim – najgłębszym, oceanicznym miejscu na Ziemi.
3. Nie każdy plastik jest poddawany recyklingowi
Ponownie przetworzyć można tylko te tworzywa sztuczne, które są sklasyfikowane wg konkretnych kategorii, od 01 do 06, a i tu nie ma jednej reguły. Symbol 07 – Inne oznacza, że nie można odzyskać surowca. Popularny PET (01), czyli plastik używany do produkcji większości opakowań spożywczych, w tym butelek, nadaje się do recyklingu, tylko jeśli jest transparentny i nie ma ciemnej barwy (może być bezbarwny, zielony i żółty). Z kolei odpady opakowaniowe z PVC (04) nie mogą być ponownie przetwarzane, ponieważ wydzielają toksyny. Natomiast odpady budowlane z PVC są już bezpiecznie recyklingowane. Ponadto, odzyskiwanie niektórych rodzajów plastiku często jest nieopłacalnych dla firm, które zajmują się recyklingiem. Tak jest w przypadku LDPE (05). To cienkie tworzywo wykorzystuje się m.in. do produkcji folii spożywczej. Przez to, że jest lekkie, trzeba go zebrać naprawdę dużo, aby recykling był opłacalny.
4. Plastik znajdziesz w filiżance herbaty…
Tworzywo sztuczne rzadko kojarzy nam się z jedzeniem. A jednak jest powszechnie wykorzystywane do wytwarzania niektórych produktów spożywczych. Jeśli pijasz herbatę, jest duże prawdopodobieństwo, że do Twojego organizmu trafiają polimery. Większość torebek na herbaty ekspresowe jest częściowo wykonana z nylonu lub poliestru. W jednej filiżance herbaty zaparzonej w takiej torebce może pływać aż 11,6 mld cząsteczek mikroplastiku i 3,1 mld nanoplastiku. Ten fakt jest zatrważający, zwłaszcza jeśli dodamy do niego informację, że tworzywo sztuczne w torebce na herbatę zawiera rakotwórczy bisfenol (BPA), który wpływa na układ hormonalny człowieka.
5. …i w gumie do żucia
Guma do żucia to kolejny popularny produkt spożywczy po herbacie ekspresowej, który w swoim składzie zawiera cząsteczki plastiku. Jeszcze przed II wojną światową zamiast niego używano naturalnego soku drzewnego. Teraz już wiesz, dlaczego Twoja ulubiona guma do żucia rozkłada się aż 5 lat.
6. Papierowe kubki też są plastikowe
Niektórzy myślą, że zamawiając kawę lub herbatę na wynos w jednorazowym papierowym kubku, osiągnęli szczyt ekologicznego stylu życia. Przecież gdy wyrzucą kubek, papier szybko się rozłoży albo zostanie poddany recyklingowi i nie będzie zaśmiecał planety. Nic bardziej mylnego! Takie naczynia muszą być wodoodporne. Tę ich właściwość osiąga się poprzez nasycanie papieru polietylenem. To powoduje, że kubek praktycznie nie nadaje się do przetworzenia, ponieważ oddzielenie papieru od plastiku jest wyjątkowo trudne.
7. Plastik rozkłada się w różnym czasie
Są różne rodzaje tworzyw sztucznych, które mają inny czas rozkładu. Jednak wszystkie, bez wyjątku, znikają z powierzchni naszej planety wyjątkowo wolno. Opony potrzebują „zaledwie” 50-80 lat, aby ślad po nich zniknął. To niewiele w stosunku do innych plastikowych przedmiotów. Jedna torebka foliowa może rozkładać się aż 300 lat, a butelki i styropian nawet 500.
8. Energią odzyskaną z plastiku można zasilać żarówki
Czy wiesz, że energia zmagazynowana w jednym kartonie po mleku może przez 1,5 godziny zasilać żarówkę o mocy 40 watów? To samo dotyczy torby plastikowej, z której odzyskana energia zasili 60-watową żarówkę przez 10 minut. Plastikowe śmieci można przerobić na paliwo alternatywne!
9. Plastik może być biodegradowalny
Odpadki z tworzysz sztucznych, które można bezpiecznie wrzucić do kompostownika albo wykorzystać w rolnictwie, powstają ze specjalnego rodzaju biodegradowalnego plastiku. Takie rozwiązanie już funkcjonuje na świecie, gdzie syntetyczne polimery są zastępowane tymi, które są przyjazne dla środowiska. Powstają z naturalnych cukrów, które ulegają całkowitemu rozkładowi, a jednocześnie są niemal tak samo trwałe jak zwykły plastik.
10. Plastikiem wyrzucanym każdego roku można opasać Ziemię 4 razy
Rocznie każdy Europejczyk wyrzuca średnio 31 kg plastiku, a Amerykanin aż 83 kg. Każdego roku mieszkańcy Ameryki Północnej pozbywają się 35 mld butelek plastikowych po wodzie! Aż 90% śmieci, które pływają w morzach i oceanach, powstało z tworzyw sztucznych. W samym tylko Bałtyku ok. 60% odpadów to plastik. Szacuje się, że od 1950 roku, czyli od momentu masowej produkcji tworzywa sztucznego, wyprodukowaliśmy aż 6,3 mld ton plastikowych śmieci, z czego 5,7 mld ton nigdy nie poddano recyklingowi. Każdego roku powstaje tyle syntetycznych odpadków, że można nimi czterokrotnie opasać naszą planetę.
Masz jeszcze jakieś wątpliwości co do tego, że plastik zatruwa nie tylko środowisko, ale i Twoje zdrowie? Zmień codzienne nawyki, ograniczając używanie tworzyw sztucznych do minimum, albo zrezygnuj z nich całkowicie, jeśli to tylko możliwe. Proekologiczne postępowanie wyjdzie wszystkim na zdrowie.
Więcej artykułów pisanych z miłości do Matki Ziemi znajdziesz w pasji Empik kocha planetę.
Zdjęcie okładkowe - źródło: Shutterstock
Komentarze (0)