Świąteczne wypieki – sprawdzone przepisy na bożonarodzeniowe ciasta i desery

Przygotowanie dań wigilijnych jest dla wielu osób po prostu kolejnym obowiązkiem na liście świątecznych przygotowań. Natomiast zrobienie ciast i ciasteczek to rodzinna frajda. W końcu zapach korzennych przypraw, maku, pomarańczy i masła jest dużo przyjemniejszy niż smażonego karpia. O tym, jakie świąteczne wypieki przygotować, każdy musi zdecydować sam. Tradycyjnie na stołach pojawiają się keksy, serniki, makowce, pierniki i pierniczki. Niektórzy lubią tradycyjne ciasta na Boże Narodzenie jak sernik krakowski, inni wybierają serniki makowe czy na spodzie z pierniczków. Podobnie, część wybiera klasyczne drożdżowe makowce, a inni tarty makowe lub makowce na kruchym spodzie. Jeszcze inni pieką piernik staropolski, za przygotowanie którego zabierają się już na początku listopada, a niektórzy wolą szybkie pierniczki. W tym artykule przedstawiamy 10 najlepszych przepisów na ciasta świąteczne i desery. Po więcej inspiracji warto zajrzeć do książek Joanny Matyjek „Słodkie co nieco”, Doroty Świątkowskiej „Przepisy na 4 pory roku” oraz „Dziewczyn z Wypiekami na 4 pory roku”.

 

 

Sernik – tradycyjne ciasto świąteczne 

Składniki:

• 140 g herbatników
• 70 g masła
• 500 g twarogu sernikowego
• 250 g serka mascarpone
• 3 jajka
• 200 ml mleka skondensowanego słodzonego
• 1 łyżeczka cukru waniliowego
• 1 łyżeczka przyprawy do piernika lub skórka z cytryny czy pomarańczy
• 4 łyżki kremu czekoladowego

 

 

Tradycyjne ciasto na Boże narodzenie, którego nie brakuje w polskich domach w okresie świątecznym. Najprostszy jest sernik na kruchych ciasteczkach, którego smak można zmieniać zgodnie z potrzebami. Jak go przygotować? Zamiast zwykłych herbatników, możesz użyć herbatników czekoladowych lub pierniczków. Do masy dodać 1 łyżeczkę przyprawy piernikowej lub 1 łyżeczkę otartej skórki z cytryny czy pomarańczy. Sernik ozdabiamy rozpuszczoną ciemną czekoladą, oprószamy migdałami w karmelu lub białą czekoladą i zdobimy okrągłymi czekoladkami w wiórkach kokosowych, które przypominają śnieżne kule. W ten sposób ze zwykłego sernika powstaje piękne i przepyszne ciasto bożonarodzeniowe.

Do przygotowania sernika potrzebujemy 140 g herbatników (zwykłych, czekoladowych, pierniczków lub ciastek Digestive) i 70 g masła. Herbatniki pokrusz w blenderze na mąkę, dolej 70 g rozpuszczonego masła. Powstałą masę wyłóż na dno blaszki o średnicy 25 cm wyłożonej papierem do pieczenia. Wstaw do lodówki. Rozgrzej piekarnik do 180 stopni i przygotuj masę na ser.

500 g twarogu sernikowego zmiksuj z 250 g serka mascarpone, 3 jajkami i 200 ml mleka skondensowanego słodzonego. Dodaj 1 łyżeczkę cukru waniliowego, przyprawy do piernika lub skórkę z cytryny czy pomarańczy. Wymieszaj tylko do połączenia składników. Możesz również do masy dodać 4 łyżki kremu czekoladowego i stworzyć sernik czekoladowy. Z lodówki wyciągamy spód, wylewamy na niego masę. Do piekarnika na dolną półkę wstawiamy blaszkę i wlewamy do niej szklankę wrzącej wody. Na środkowej półce stawiamy sernik. Pieczemy 15 minut, redukujemy temperaturę do 150 stopni i pieczemy kolejną godzinę. Jak sprawdzić, czy sernik się upiekł? Ten sernik jest kremowy i delikatny. Będzie gotowy, kiedy po potrząśnięciu blaszką brzegi pozostaną sztywne, a środek miękki niczym galaretka. Upieczone ciasto świąteczne zostawiamy w piekarniku z uchylonymi drzwiczkami do wystygnięcia. Dekorujemy według uznania.

 

 

Seromakowiec, czyli arabeska

Seromakowiec, kiedyś znany jako arabeska, to połączenie makowca i sernika. Zwykle na spodzie ciasta ląduje mak, a na górze ser. Jest to świetna opcja dla tych, którzy lubią niecodzienne serniki. Możemy go upiec, wykorzystując powyższy przepis na sernik. Zamiast tortownicy użyjmy blaszki prostokątnej o wymiarach 30x40 cm lub większej tortownicy. Podwójmy ilość ciasteczek i masła potrzebnych do przygotowania spodu (odpowiednio 280 g ciastek i 140 g masła). Na ciasteczka zamiast masy serowej wyłóżmy puszkę masy makowej. Przykryjmy masą serową i pieczmy tak, jak mówi przepis. Gotowe ciasto udekorujmy według uznania, np. lukrem i skórką pomarańczową. Z podanych proporcji wyjdzie nam spora blacha ciasta.

 

 

Keks – tradycyjne ciasto na Boże Narodzenie

Składniki:

• 200 g cukru
• 200 g masła
• 5 jajek
• 350 g bakalii
• 2 łyżki mąki
• 300 g mąki pszennej
• 2 łyżeczki proszku do pieczenia

 

 

Keks to emanacja wszystkiego, co jest najlepsze. Zapewnia dostatek – mowa oczywiście o orzechach i suszonych owocach. To ciasto bożonarodzeniowe, które można zrobić kilka dni przed światami, ponieważ nic mu się nie stanie, jeśli będzie stało w zimnym miejscu. Można go też bez problemu zamrozić. Przed przystąpieniem do przygotowania warto doprowadzić wszystkie składniki do temperatury pokojowej – wtedy keks nie opadnie.

Do przygotowania ciasta świątecznego potrzebujemy 200 g cukru i 200 g masła, które miksujemy razem na puszystą masę. Dodajemy 5 jajek, jedno po drugim. Przygotowujemy 350 g bakalii (np. rodzynek, suszonych fig, daktyli, orzechów włoskich, laskowych, migdałów, żurawiny, moreli, śliwek, skórki pomarańczowej). Bakalie mieszamy z 2 łyżkami mąki. Do masła, cukru i jajek dodajemy 300 g mąki pszennej i 2 łyżeczki proszku do pieczenia. Miksujemy do połączenia składników. Dodajemy bakalie i mieszamy. Wszystkie składniki przekładamy do keksówki wyłożonej papierem do pieczenia i pieczemy w 180 stopniach przez godzinę – sprawdzamy patyczkiem, czy keks jest upieczony. Gotowe ciasto świąteczne wyciągamy z piekarnika, wyjmujemy ostrożnie z blaszki i studzimy na kratce.

 

 

Piernik – najważniejsze ciasto świąteczne

Składniki:

• 2 i 1/2 szklanki mąki pszennej
• 2 łyżki przyprawy do piernika
• 1 łyżeczka sody oczyszczonej
• 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
• 2 łyżki kakao
• 200 g masła
• 1/2 szklanki miodu
• 3/4 szklanki powideł śliwkowych
• 1 szklanka cukru
• 3 jajka

 

 

Przygotowanie piernika staropolskiego nie zajmuje dużo czasu, ale wymaga przezorności. Jeśli nie uda się go zrobić, nic straconego. Przepis na szybki piernik to receptura na aromatyczne i wilgotne ciasto na Boże narodzenie, które zawsze wychodzi. Oczywiście, można go przełożyć powidłami śliwkowymi i polać czekoladową polewą, żeby wyglądał jak najprawdziwszy piernik – w końcu nim jest! Taki piernik można też bez problemu zamrozić.

Piekarnik nagrzewamy do 180 stopni Celsjusza, a blaszkę wykładamy papierem do pieczenia. W misce mieszamy 2 i 1/2 szklanki mąki pszennej z 2 łyżkami przyprawy do piernika, 1 łyżeczką sody i 1/2 łyżeczki proszku do pieczenia. Jeśli chcemy, żeby nasz piernik był ciemniejszy, możemy dodać 2 łyżki kakao. W oddzielnej misce miksujemy 200 g masła z 1/2 szklanki miodu, 3/4 szklanki powideł śliwkowych, 1 szklanką cukru i 3 jajkami. Dodajemy mąkę, mieszamy do połączenia składników. Wylewamy masę do blaszki i pieczemy 40 minut. Następnie ciasto przykrywamy folią aluminiową i dopiekamy kolejne 20 minut – do suchego patyczka.

 

 

Bożonarodzeniowa kostka piernikowa z marcepanem

Jeśli lubimy marcepan, to możemy w szybki sposób przygotować świąteczną kostkę z marcepanem. W jaki sposób? Najpierw pieczemy szybki piernik z powyższego przepisu. Następnie go studzimy i przekrawamy w poprzek na 3 części. Na spód pierwszego blatu kładziemy 200 g marcepanu wywałkowanego na kształt ciasta. Przykrywamy kolejnym kawałkiem ciasta. Smarujemy powidłami śliwkowymi (1/2 słoika). Przykrywamy od góry ciastem. Kroimy w kostkę. Każdą kostkę zanurzamy w rozpuszczonej gorzkiej czekoladzie i odkładamy na papier do pieczenia do ostudzenia.

 

 

Bożonarodzeniowy makowiec

Składniki:

• 3 szklanki mąki pszennej
• 40 g świeżych drożdży
• 1 szklanka mleka
• 2 jajka
• 1/3 szklanki cukru
• 1 opakowanie cukru waniliowego
• 1/2 kostki masła

 

 

Aromatyzowany orzechami i pomarańczami mak zawinięty w drożdżowe ciasto to kwintesencja świąt. Jest bardzo prosty w wykonaniu. Jedyne wyzwanie to zawinięcie ciasta w papier przed pieczeniem – dzięki temu ciasto nie pęknie, nie rozwinie się i zachowa kształt. Jeśli jednak makowiec pęknie, nie ma się czego obawiać. Wystarczy przykryć go lukrem, oprószyć odrobiną surowego maku i posypać skórką pomarańczową.

Do przygotowania makowca potrzebujemy 3 szklanek mąki pszennej, 40 g świeżych drożdży, 1 szklanki ciepłego mleka, 2 żółtek (zostawmy białko do masy makowej), 1/3 szklanki cukru, 1 opakowania cukru waniliowego, 1/2 kostki miękkiego masła. Do miski wrzucamy wszystkie składniki i zagniatamy jednolite ciasto, które będzie odchodziło od ręki. Przykrywamy ściereczką i pozwalamy ciastu podwoić objętość. Otwieramy puszkę masy makowej i mieszamy z 2 białkami.

Wyrośnięte ciasto dzielimy na 2 części. Wałkujemy je na prostokąty wielkości 1,5 kartki A4. Na każdym układamy połowę masy makowej z białkami. Zwijamy rulon, który owijamy dość ciasno papierem do pieczenia (ale zostawiamy mu około 1 cm na wyrośnięcie). Przekładamy na blaszkę. Pieczemy od razu w 180 stopniach przez godzinę. Wyciągamy z piekarnika, delikatnie studzimy, rozwijamy papier. Oprószamy cukrem pudrem lub lukrem.

 

 

Bożonarodzeniowa kutia

Składniki:

• 1/2 kg mielonego maku
• 1/2 litra mleka
• 100 g cukru
• 5 łyżek miodu
• 1/2 kg pęczaku jęczmiennego
• 350 g bakalii

 

 

Nie ma lepszego świątecznego deseru niż kutia. Można ją zrobić z masy makowej w wersji „na wczoraj” lub przygotować samodzielnie.

Wystarczy 1/2 kg mielonego maku zalać 1/2 l gorącego mleka. Do ciepłego jeszcze maku dodajemy 100 g cukru, 5 łyżek miodu. Dokładnie mieszamy. Dodajemy 1/2 kg ugotowanego pęczaku (zgodnie z instrukcją na opakowaniu). Dodajemy też 350 g różnych posiekanych bakalii (orzechów, rodzynek, skórek cytrynowych i pomarańczowych, suszonych śliwek, fig, moreli, daktyli – im różnorodniej, tym lepiej). Gotową kutię odstawiamy w chłodne miejsce na kilka godzin, żeby „się przegryzła”. Jemy w święta, ciesząc się jej wspaniałym smakiem.

 

 

Świąteczne pierniczki – klasyczne ciasteczka na Boże Narodzenie

Składniki:

• 2 łyżki przyprawy do piernika
• 1 łyżka kakao
• 300 g mąki
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia
• 100 g cukru
• 100 g masła
• 2 jajka
• 4 łyżki płynnego miodu

 

 

Pierniczki to najwspanialsze ciasteczka na Boże Narodzenie. Można je spokojnie przechowywać w puszce, dekorować na milion sposobów. Są wspaniałym śniadaniem, idealną przekąską i aromatyczną kolacją. Można się nimi delektować przez cały grudzień! Przepisów na pierniczki są setki. Ja przedstawiam moją recepturę na szybkie pierniczki. Musimy wymieszać w misce: 2 łyżki przyprawy do piernika, 1 łyżkę kakao, 300 g mąki, 1 łyżeczkę proszku do pieczenia. W oddzielnej misce ucieramy mikserem na puszystą masę 100 g cukru, 100 g miękkiego masła, 2 jajka i 4 łyżki płynnego miodu. Do masy, która może wydawać się zwarzona, dodajemy sypkie składniki. Szybko miksujemy do uzyskania jednolitej konsystencji. Między dwoma arkuszami do papieru wałkujemy cienki placek. Foremkami wycinamy ciasteczka. Pieczemy w 180 stopniach do zazłocenia – około 7 minut.

 

 

Bożonarodzeniowe ciasteczka czekoladowe

Składniki:

• 300 g mąki pszennej
• 1 pomarańcza
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia
• 200 g cukru
• 2 łyżki kakao
• 200 g masła
• 1 jajko

 

 

Zapach czekolady i pomarańczy unoszący się w powietrzu idealnie koi nerwy skołatane szukaniem prezentów na ostatnią chwilę. Ciastka robią się prawie same. Piecze się je jako trzy wałki, kroi po pieczeniu i pozwala nieco ostygnąć – wtedy robią się chrupiące.

Przygotowanie zaczynamy od nagrzania piekarnika do 180 stopni. W misce mieszamy 300 g mąki pszennej, skórkę otartą z 1 pomarańczy, 1 łyżeczkę proszku do pieczenia, 200 g cukru, 2 łyżki kakao. Dodajemy 200 g zimnego masła pokrojonego w kostkę i 1 jajko. Szybko zagniatamy ciasto. Dzielimy na 3 części. Z każdej formujemy wałek o długości około 30 cm. Spłaszczamy go dłonią. Pieczemy w piekarniku 12-15 minut. Wyciągamy i nożem z piłką kroimy w ciastka szerokości 3 cm. Zostawiamy do ostudzenia.

 

 

Bożonarodzeniowy ryż na mleku

Składniki:

• 180 g ryżu do sushi lub puddingu
• 1 litr mleka
• 300 ml wody
• 1 laska wanilii
• 1/2 litra śmietanki 36%
• 5 łyżek cukru
• 110 g migdałów
• 1 opakowanie mrożonych malin

 

 

Tak jak dla nas symbolem Wigilii jest mak, tak dla Skandynawów migdały. Z pewnością pamiętacie opowieść z „Dzieci z Bullerbyn” o pękniętym migdale, który zwiastował ślub Agdy i Oskara. Taki ryż na mleku w skandynawskim stylu możecie zrobić w domu. Jest boski!

Do przygotowania ryżu potrzebujemy: 180 g ryżu do sushi lub puddingu (nie może to być zwykły ryż), 1 litra mleka, 300 ml wody, 1 laski wanilii. W rondlu na małym ogniu gotujemy ryż z mlekiem, wodą i przekrojoną na pół laską wanilii. Zajmie to około 40 minut, a po 25 minutach ryż trzeba będzie mieszać. Musi być miękki, ale nie może się rozpadać. Studzimy go. W misce ubijamy na bitą śmietanę 1/2 litra śmietanki 36% z 5 łyżkami cukru. Dodajemy ją do ryżu i mieszamy, aż powstanie lekka masa. Dodajemy 100 g posiekanych migdałów i 1 cały migdał (dla szczęśliwca). Podajemy na zimno z frużeliną wiśniową lub malinami na gorąco (1 opakowanie mrożonych malin zagotowujemy w minimalnej ilości wody i dodajemy tyle cukru, żeby były słodkie).

 

 

Więcej sprawdzonych przepisów na Święta (i nie tylko) znajdziesz w pasji Gotuję.

Zdjęcia w tekście: Shutterstock