Nagroda Nobla w dziedzinie literatury przyznawana jest od 1901 roku. Wyróżnionych nią zostało ponad 120 osób. Zgodnie z wolą Alfreda Nobla, przyznawana jest ona za stworzenie dzieła „wyróżniającego się w kategoriach duchowych”. Literacka Nagroda Nobla jest jednym z najstarszych i najwyżej cenionych wyróżnień jakie może otrzymać pisarz.

Proces wyłaniania laureata

Literacka Nagroda Nobla przyznawana jest przez Szwedzką Akademię liczącą osiemnastu członków, wybranych dożywotnio. Nad wyborem kandydata czuwa komitet noblowski złożony z czterech lub pięciu członków Akademi, wybranych na okres trzech lat. Poza tymi osobami, w wyborach kandydatów biorą udział także wybitni specjaliści, profesorowie uniwersyteccy, znawcy literatury a także wcześniejsi laureaci nagrody.

Obrady akademii są w pełni tajne a ich przebieg nie może zostać upubliczniony wcześniej niż przed upływem 50 lat i dodatkowo pod warunkiem wykorzystania tej wiedzy jedynie w celach naukowych. Proces wyboru laureata Literackiej Nagrody Nobla kończy się we wrześniu, zaś nazwisko zwycięzcy ogłaszane jest w październiku, zawsze w czwartek. Wręczenie nagrody oraz wyróżnień odbywa się 10 grudnia, w rocznicę śmierci A. Nobla. Laureat, poza nagrodą pieniężną otrzymuje także dyplom oraz pamiątkowy medal zaprojektowany przez Erika Lindberga.

Polacy wyróżnieni nagrodą Szwedzkiej Akademii

Jedno z najwyższych wyróżnień w dziedzinie literatury do tej pory otrzymało pięcioro Polaków: Henryk Sienkiewicz (1905), Władysław Reymont (1924), Czesław Miłosz (1980), Wisława Szymborska (1996), a także Olga Tokarczuk, która „za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia” otrzymała Literacką Nagrodę Nobla w 2018 roku.

Laureaci Literackiej Nagrody Nobla

Nagroda Nobla w dziedzinie literatury ma zasięg międzynarodowy. Nagradzani są nią przedstawiciele różnych krajów, piszący w swoich ojczystych językach, jednak do tej pory najwięcej wyróżnień otrzymali autorzy tworzący w języku angielskim.

Ostatnią,  Literacką Nagrodę Nobla 2023 roku, otrzymał Norweg Jon Fosse. Autor wyróżniony został za „nowatorskie sztuki i prozę, które dają głos temu, co niewypowiedziane".