W dzisiejszych czasach każdy może poczuć się jak profesjonalny fotograf. Wystarczy smartfon z możliwością regulacji parametrów takich jak głębia ostrości, a do tego zestaw filtrów – i piękne zdjęcie gotowe. Tym, którzy chcą po prostu mieć ładną galerię, korzystanie ze smartfona może zupełnie wystarczyć. Jeśli jednak chcesz zająć się fotografią profesjonalnie lub po prostu mieć więcej wolności w kwestii artystycznej, bez przyswojenia manualnej obsługi aparatu się nie obędzie.
Tryb automatyczny czy manualny
W przypadku analogowych aparatów znajomość zagadnień optycznych była wręcz niezbędna. Cyfrowe aparaty, bardziej zautomatyzowane, mogą dopasowywać optymalne ustawienia bez twojej ingerencji. Jednak dopiero manualny tryb otwiera przed tobą szereg możliwości. Będąc w stanie optymalnie dopasować wartość przysłony, czas otwarcia migawki i czułość ISO, możesz zrobić doskonałe zdjęcie w każdej sytuacji – aparatem analogowym lub cyfrowym, w dzień czy po zmroku. Wiedza ta pozwoli ci również na fotografowanie obiektów w ruchu czy bardzo odległych oraz osiąganie pożądanej głębi ostrości.
Trójkąt fotograficzny – czym jest?
W skład trójkąta fotograficznego wchodzą trzy podstawowe parametry, które definiują ekspozycję. Są to:
- wartość przysłony,
- czas naświetlania,
- czułość ISO.
Wszystkie te parametry są ze sobą powiązane, dlatego dopasowując jeden, należy dostosować również inne zgodnie z zależnościami, jakie między nimi występują. Odpowiednio dopasowując do siebie trzy wartości, możemy uzyskać taką samą ekspozycję – czyli, mówiąc w skrócie, poziom jasności – w różnych konfiguracjach.
Z tego względu, zmieniając jeden parametr, musimy kompensować to innymi, jeśli chcemy zachować ten sam poziom jasności. A zmienianie ich jest konieczne, gdy musimy operować głębią ostrości czy uchwycić obiekt w ruchu.
Zrozumienie zasady oddziaływania między sobą poszczególnych parametrów trójkąta ekspozycji pomoże ci w operowaniu światłoczułością.
Co to jest ISO?
ISO, czyli światłoczułość, to parametr wchodzący w skład trójkąta fotograficznego, definiującego ekspozycję. Jego wartości wyrażane są w liczbach od 50 do 5000 w wariancie standardowym, choć na rynku można znaleźć również znacznie bardziej czułe urządzenia, o wartościach ISO mierzonych w dziesiątkach i setkach tysięcy. Czułość materiału światłoczułego rośnie wprost proporcjonalnie do wartości. ISO 4000 oznacza więc większą czułość niż ISO 400.
W aparatach analogowych materiałem światłoczułym jest film, a w cyfrowych – matryca światłoczuła. To dlatego w przypadku tych drugich mamy możliwość modyfikacji tego parametru. W aparatach klasycznych światłoczułość była już ustalona z góry, bo zależała od zakupionego filmu. Dzisiejsi fotografowie mają znacznie większe możliwości w tej kwestii, dopasowując wartość do swoich potrzeb.
Jak zrobić dobre zdjęcie, regulując ISO?
W przypadku, gdy robisz zdjęcie w jasnym, dobrze oświetlonym miejscu, czułość filmu nie powinna być zbyt wysoka (choć oczywiście należy ją dopasować również do parametrów przysłony i czasu migawki). Natomiast wykonując fotografie w ciemnościach, konieczne będzie wykorzystanie wyższej czułości, aby uniknąć rozmycia, często pojawiającego się przy długim czasie migawki.
Pamiętaj, że zdjęcie na wysokiej czułości ISO nie wyjdzie dobrze, jeśli nie naświetlisz go odpowiednio. Dlatego przy wysokim ISO otwór przesłony powinien być stosunkowo duży (czyli wartość przysłony powinna być niska), a czas naświetlania – przeciwnie, dość krótki. Dzięki temu zrobisz nieporuszone i dobrze naświetlone zdjęcie jednocześnie.
ISO w aparacie a ostrość
Korzystanie z wysokich wartości ISO jest wskazane w wielu sytuacjach. Pozwala bowiem robić dobrej jakości zdjęcia obiektom w ruchu, a także wykonywać fotografie w słabych warunkach oświetleniowych, jak choćby w nocy czy zacienionych wnętrzach. Z tego względu z takiego rozwiązania chętnie korzystają fotografowie eventowi, pracujący na koncertach czy spektaklach teatralnych.
Warto wiedzieć jednak, że ISO może wpływać na ostrość zdjęć. To niestety cena, jaką fotograf ponosi za dobre naświetlenie. Na zdjęciu mogą pojawić się charakterystyczne kolorowe kropki, określane mianem szumu – element zdecydowanie niepożądany. Do tego, zniekształceniu mogą poddać się również odcienie, a szczegóły – ulec zatarciu. Dlatego, jeśli chcesz robić ostre zdjęcia, musisz dbać o to, aby wyważyć parametry zgodnie z powyższymi wskazówkami.
Przy niskich czułościach – mniej więcej do ISO 1000, które jest już naprawdę sporą wartością – nie musisz obawiać się o ostrość swoich zdjęć.
Jak robić zdjęcia w nocy?
Czy zdarzyło ci się zauważyć na swoich wykonywanych w nocy zdjęciach kolorowe kropeczki, czyli wspomniany już szum? To bardzo częste zjawisko, które możesz zniwelować dobrym balansem parametrów.
W przypadku zdjęć wykonywanych w nocy, parametr ISO jest szczególnie istotny. Powyżej wspominaliśmy, że jeśli chcesz usunąć rozmycia zdjęć, przy dużym ISO musisz ustawić dość krótki czas naświetlania i niską wartość przysłony. W innym wypadku fotografie mogą być poruszone.
Podobnie jest w przypadku astrofotografii. Jeśli robisz zdjęcia nocnego nieba, konieczne jest ustawienie dużego ISO – zazwyczaj minimum 1600. Jednocześnie, wybierz niską wartość przysłony (duży otwór) i krótki czas naświetlania. W innym wypadku mrugające gwiazdy rozmyją się na zdjęciu.
Dopasowywanie parametrów z początku może wydawać się trudne, ale z czasem będziesz robić to intuicyjnie! Aby osiągać jak najlepsze efekty, wybierz urządzenie z możliwością manualnej kontroli wszystkich ustawień.
Zdjęcie okładkowe - źródło: Shutterstock
Komentarze (0)