Obiektyw stałoogniskowy a zmiennoogniskowy – czym się różnią?

Czym właściwie jest ogniskowa obiektywu?

Z pojęciem ogniskowej prędzej czy później styka się każda osoba, która robi– zarówno profesjonaliści, jak i amatorzy, którzy decydują się na zakup lustrzanki. . Jej definicja jest nieco skomplikowana. Ogniskowa to odległość między ogniskiem układu optycznego w obiektywie (w tym wypadku jest to soczewka) do miejsca, w którym skupiają się promienie świetlne docierające do aparatu z zewnątrz (matryca). Wartość ta wyrażana jest w milimetrach (mm). Na szczęście nie trzeba znać się na optyce i fizyce, by właściwie dobierać ogniskową i robić dobre zdjęcia!

 

 

Na co ma wpływ ogniskowa obiektywu?

Długość ogniskowej to bardzo ważny parametr obiektywu. To właśnie ona ma decydujący wpływ na ostateczny wygląd zdjęcia, determinuje bowiem kąt, jaki obejmuje dany kadr, a także powiększenie obrazu. To od niej zależy, jak bardzo możesz zbliżyć się do fotografowanego obiektu i jak daleko od niego odejść – ma więc również wpływ na komfort fotografowania, zwłaszcza w zmieniających się warunkach.

Dobór właściwej ogniskowej – od czego zależy?

Dobór odpowiedniej ogniskowej zależy od tego, co i gdzie zamierzasz fotografować. Jeśli ogniskowa zostanie źle dobrana, najprawdopodobniej powstaną zniekształcenia obrazu i zdjęcie nie będzie udane. Może się tak stać np. w przypadku, gdy wybierzesz zbyt krótką ogniskową do portretu – zaowocuje to nienaturalnym rozciągnięciem twarzy, a osoba fotografowana będzie wyglądała bardzo niekorzystnie.

 

 

Czym jest obiektyw stałoogniskowy? Trochę historii

W dobie fotografii analogowej do dyspozycji użytkowników lustrzanek był tylko obiektyw stałoogniskowy, czyli taki o ustalonej, niezmiennej długości ogniskowej. Aby zmienić kąt widzenia i przybliżenie, konieczne było więc zmienianie na bieżąco obiektywów. Fotografowie musieli nosić ze sobą kilka obiektywów i dopasowywać je do efektu, jaki chcieli uzyskać oraz do warunków panujących na planie zdjęciowym. W studiu, przy pozowanych sesjach, nie było to może szczególnie uciążliwe, w plenerze natomiast bywało problematyczne. Co więcej, niezwykle utrudniało lub uniemożliwiało fotografowanie w dynamicznych sytuacjach.

 

 

Obiektyw stałoogniskowy – jakie ma zalety?

Współcześnie wiele firm nadal produkuje obiektywy stałoogniskowe przeznaczone do lustrzanek cyfrowych. Wciąż są one chętnie używane przez zawodowych fotografów i hobbystów. Mają bowiem pewną przewagę nad zoomami. Przede wszystkim, są jaśniejsze od obiektywów zmiennogniskowych – oferują większe otwory przysłony. Są lżejsze i mają mniejszy rozmiar, co ma znaczenie szczególnie w plenerze. Oferują wyższą rozdzielczość obrazu i mają mniejsze wady optyczne (np. dystorsja, aberracja). Najpopularniejszy obiektyw stałoogniskowy to 50 mm, zwany też „portretówką”.Warto wiedzieć, że taką samą ogniskową ma ludzkie oko, które też jest układem optycznym.

 

 

Obiektyw zmiennogniskowy a stałoogniskowy

Obiektywy zmiennoogniskowe są wyposażone w zoom. Dzięki niemu pozwalają szybko i swobodnie zmieniać długość ogniskowej, by dostosować ją do danej sytuacji. Aby przybliżyć lub oddalić obraz, fotograf nie musi więc ruszać się z miejsca. Obiektywy zmiennoogniskowe mają bardziej skomplikowaną budowę niż stałoogniskowe, dlatego więcej ważą.

 

 

Zakresy długości i zmiana ogniskowej

Zakres długości zmiennej ogniskowej bywa różny. Często spotyka się teleobiektywy w zakresie 70-200 mm. Osobom chętnie fotografującym wydarzenia sportowe czy obserwującym zwierzęta w ich naturalnym środowisku przyda się superteleobiektyw o zakresie 200-400 mm. Podstawowe obiektywy kitowe, często dołączane w zestawie przez producentów amatorskich lustrzanek cyfrowych, mają zakres ogniskowej 17-50 mm, 18-55 mm, a nawet 18-105 mm. W lustrzankach i bezlusterkowcach ogniskową zmienia się poprzez kręcenie pierścieniem na obiektywie.

 

 

Dlaczego warto mieć obiektyw ze zmienną ogniskową?

Wybór zoomu nie jest rozwiązaniem idealnym. Jak każdy kompromis, ma swoje wady i zalety. Zacznijmy od tych drugich. Obiektyw zmiennoogniskowy gwarantuje ci:

• Możliwość szybkiej reakcji – gdy widzisz w oddali lub z bliska obiekt warty sfotografowania, możesz działać od razu, zamiast tracić czas na wymianę obiektywów. To kluczowe w przypadku fotografii przyrodniczej czy sportowej, gdzie często kilka sekund decyduje o tym, czy uda ci się zrobić interesujące ujęcie.
• Mniejszy bagaż – na sesję możesz zabrać ze sobą jeden czy dwa obiektywy, zamiast całego arsenału.
• Poręczność – operowanie zoomem jest łatwe nawet dla całkowitych laików.

 

 

Kiedy obiektyw zmiennoogniskowy się nie sprawdzi?

Czy zmienna ogniskowa ma jakiekolwiek wady? Niestety, jest ich całkiem sporo:

• Wraz ze zmienną ogniskową obniża się jakość zdjęcia.
• Musisz liczyć się z mniej wydajną korekcją zniekształceń optycznych. Fotografowanie zoomem to większe ryzyko zniekształceń i dysproporcji. Wszystko dlatego, że korekcja jest uśredniona dla różnych ogniskowych, dlatego nie może działać w pełni wydajnie na każdej z nich.
• obiektyw zmiennoogniskowyważy więcej niż „stałka”. Jeśli planujesz wykonywać danego dnia jedynie ściśle określony rodzaj zdjęć, np. tylko portrety lub tylko zdjęcia makro, lepiej zabrać ze sobą stałoogniskowy wariant.

 

 

Warto więc wyposażyć się zarówno w obiektyw stałoogniskowy, jak i zmiennoogniskowy, aby mieć pełen komfort fotografowania w każdej sytuacji, a jednocześnie – ćwiczyć umiejętności techniczne. Przed zakupem obiektywu dokładnie zapoznaj się ze specyfikacją producenta. Aby mieć pewność, że długość ogniskowej w danym obiektywie można zmieniać, szukaj informacji o przedziale długości, na przykład 50-200 mm.

Przetestuj także inne porady dostępne w Poradnikach w dziale Elektronika.

 

Zdjęcie okładkowe – źródło: Shutterstock